Rzeczoznawca, ochrona przeciwpożarowa

Tytułowe pytanie tego artykułu może się wydawać banalne a sam materiał niepotrzebny, bo przecież wszystko jest jasne. Niestety praktyka pokazuje, że jest z goła inaczej. Zwłaszcza jeśli chodzi o osoby nieco mniej na co dzień związane z projektowaniem obiektów jak np. właściciele budynków, urzędnicy nadzorujący obiekty publiczne itd. Dość często zdarza się, że te osoby wyciągają nie do końca właściwe wnioski z opracowań związanych z uzgadnianiem rozwiązań zamiennych i zastępczych, czyli popularnych "odstępstw" w zakresie wymagań związanych z ochroną przeciwpożarową, zwłaszcza w przypadku obiektów istniejących.Niestety dość często zdarza się, że osoba odpowiedzialna za wdrożenie rozwiązań wynikających z ekspertyzy w zakresie ochrony przeciwpożarowej i postanowień odpowiedniego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej czyta tylko część opracowania wymieniająca rozwiązania zastępcze czy zamienne. Czyli tak na prawdę tylko listę przedsięwzięć ponadstandardowych, mających rekompensować występujące w obiekcie nieprawidłowości. Pozostała treść ekspertyzy czy też postanowienia pozostają poza zainteresowaniem tych osób, co czasami powoduje znaczące problemy, najczęściej na zbyt późnym etapie inwestycji, np. przy odbiorach przez służby kontrolno-rozpoznawcze PSP.

Niniejszy materiał ma na celu zwrócenie uwagi na to jakie informacje z dokumentów, takich jak ekspertyza czy postanowienie, należy uwzględnić w procesie inwestycyjnym, aby uniknąć problemów.

Zgodnie z wytycznymi KG PSP ekspertyzy w zakresie bezpieczeństwa pożarowego służące dalszemu uzgodnieniu rozwiązań zamiennych i zastępczych w dużym skrócie zawierają następujące istotne części w postaci:

- opisu warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu - i tu często już są zawarte wskazania co do występujących w obiekcie nieprawidłowości i koniecznych działań w zakresie wyeliminowania nieprawidłowości, które nie będą przedmiotem wniosku o "odstępstwo", jak również mogą tu być wskazane prace niezbędne do dostosowania obiektu do zamierzonego sposobu użytkowania, często wskazane w tym miejscu zostają również te elementy, które takiego "odstępstwa" wymagają, znajdziemy tu również najczęściej wytyczne wyposażenia obiektu w urządzenia przeciwpożarowe uwzględniające zarówno zamierzony sposób użytkowania obiektu, jak i stanowiące rozwiązania zamienne i zastępcze;- listy nieprawidłowości występujących w obiekcie z podziałem na listę wszystkich nieprawidłowości występujących w stanie pierwotnym, listę nieprawidłowości, które zostaną wyeliminowane wskutek zamierzonych prac oraz wykaz nieprawidłowości, które będą występować w obiekcie po zakończeniu prac poprawiających bezpieczeństwo a wynikających zarówno ze stanu istniejącego, jak i z zamierzonego sposobu użytkownika (często może następować zmiana sposobu użytkowania w stosunku do wcześniejszego stanu), przy czym czasem w przypadku całkowitej zmiany zarówno formy budynku jak i jego sposobu użytkowania pierwsze dwie listy są pomijane jeśli warunki np. przed przebudową i zmianą sposobu użytkownika zupełnie nie dają się porównać z projektowanym stanem docelowym;- wykazu rozwiązań zamiennych i zastępczych - a więc wyłącznie wykazu zapewnionych warunków wykraczających poza rozwiązania wynikające wprost z przepisów;- analizy wpływu rozwiązań zastępczych i zamiennych na poziom bezpieczeństwa pożarowego.

Podobnie w postanowieniu komendanta wojewódzkiego PSP wyrażającym zgodę na zastosowanie rozwiązań zamiennych i zastępczych możemy wyróżnić "najbardziej interesujące" części:- pierwsza, w której są wymienione wskazania ekspertyzy w zakresie rozwiązań zamiennych i zastępczych - a więc to samo co powyżej w przedostatniej wymienionej pozycji dla ekspertyzy;- druga część, gdzie wymienione są wymagania wynikające z określonych przepisów w zakresie, których udzielona jest zgoda na spełnienie ich w inny sposób inny niż określony w rozporządzeniach, czyli za pomocą rozwiązań zamiennych i zastępczych określonych powyżej - to powinna być ta sama lista co wykaz nieprawidłowości występujących w obiekcie po zakończeniu jego dostosowania do wymagań ochrony przeciwpożarowej zawarty w ekspertyzie - oczywiście o ile komendant wojewódzki przychyli się pozytywnie do całości wnioski o "odstępstwo";- czasem występująca dodatkowa część, określająca dodatkowe warunki sformułowane przez komendanta wojewódzkiego PSP, które trzeba zrealizować poza wymienionymi rozwiązaniami zastępczymi i zamiennymi, jeśli zgoda komendanta jest udzielana "pod warunkiem";- uzasadnienie, które obecnie przybiera możliwie najbardziej ograniczoną formę, ale jednak są w nich zapisy, o których warto pamiętać, o czym w dalszej części niniejszych rozważań.

Tak jak wspomniałem wcześniej, niestety przez złe zrozumienie powyższych dokumentów, czasem właściciel obiektu czy inna odpowiedzialna osoba zleca prace w zakresie wyłącznie rozwiązań wymienionych jako zamienne i zastępcze w ekspertyzie, w ogóle nie uwzględniając pozostałych części przedmiotowych dokumentów i pozostaje w przekonaniu, że po ich zrealizowaniu spełnione zostały wszystkie niezbędne wymagania, co często jest zupełnie niezgodne ze stanem faktycznym. Niejednokrotnie właściciel obiektu wychodzi z założenia, że żadne projekty nie są potrzebne, bo przecież jest ekspertyza. I taki stan rzeczy może mieć coraz częstsze miejsce po ostatnich zmianach Prawa Budowlanego, gdzie znacznie większy zakres prac budowlanych nie wymaga pozwolenia na budowę czy nawet zgłoszenia.

A jak powinno być? Zakres niezbędnych prac wynika z całej ekspertyzy. Na początek należy wziąć pod uwagę wszystkie elementy opisane w treści analizy warunków ochrony przeciwpożarowej budynku, gdzie jest opisane, jakie elementy, które obecnie nie spełniają wymagań przepisów lub pozostawione w obecnym stanie nie spełniałyby takich wymagań w nowym zamierzonym sposobie użytkowania obiektu, a które mają być "wyprostowane" w sposób wprost wynikający z przepisów. Czasem ten zakres jest dodatkowo podsumowany w zakresie listy nieprawidłowości, które zostaną wyeliminowane. Jednak zalecam uważną lekturę jednej i drugiej części ekspertyzy, gdyż w danej konkretnej sytuacji, zwłaszcza przy następującej zmianie sposobu użytkowania czy przebudowie obiektu itp. inwestycjach zmieniających warunki w obiekcie, mogą występować dodatkowe elementy do realizacji wymienione w pozostałych częściach opisu ekspertyzy poza wymienionymi w liście nieprawidłowości jakie będą wyeliminowane.

W dalszym ciągu należy "wyczytać" rozwiązania zastępcze i zamienne, które nie wynikają wprost z konieczności dostosowania budynku do stanu wynikającego wprost z zapisów rozporządzeń a stanowią rozwiązania ponadstandardowe.

Dopiero suma tych przedsięwzięć ponadstandardowych i zakresu wynikającego z niezbędnego zastosowania przepisów wprost z ewentualnymi dodatkowymi warunkami dodatkowymi wskazanymi przez komendanta wojewódzkiego jako "wyrażenie zgody pod warunkiem" daje komplet prac czy też rozwiązań funkcjonalnych, proceduralnych zapewniających wymagany poziom bezpieczeństwa w obiekcie.

Należy też mieć na uwadze bardzo ważny fakt, iż postanowienie komendanta wojewódzkiego wyraża zgodę na brak spełnienia wymagań przepisów w sposób wprost z nich wynikających tylko i wyłącznie w zakresie nieprawidłowości wymienionych w takim postanowieniu. Nie jest tak, jak niektórzy sądzą, że jak wniosek o "odstępstwa" zostanie pozytywnie rozpatrzony przez komendanta wojewódzkiego PSP to oznacza, że wszystkie nieprawidłowości również te nie wymienione później w postanowieniu są "załatwione".Najczęściej w postanowieniach, w ich końcowej części, możemy obecnie znaleźć standardowe, ale dość dużo znaczące zdania, których często nikt nie czyta, takie jak:• "niniejsze postanowienie nie zastępuje wymaganych prawem projektów budowlanych i projektów wykonawczych, uzgodnionych z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz stosownych pozwoleń" - czyli wytłumaczenie wprost, że postanowienie nie stanowi zatwierdzenia dokumentacji projektowej, pośrednio należy też odczytać, że ekspertyza nie jest dokumentacją projektową i dla wymaganego zakresu robót budowlanych czy dla wykonania urządzeń przeciwpożarowych konieczne są odpowiednie projekty uzgodnione z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych (tam gdzie takie uzgodnienie jest wymagane);• "postanowienie wyraża zgodę na spełnienie wymagań w zakresie bezpieczeństwa pożarowego w inny sposób niż określono w przepisach powszechnie obowiązujących jedynie dla przypadków wymienionych w postanowieniu; pozostałe wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego nie wymienione w przedmiotowym postanowieniu należy wykonać zgodnie z obowiązującymi przepisami" - czyli wszystkie inne wymagania przepisów, nie wymienione w postanowieniu, muszą być zrealizowane tak jak przepisy nakazują, komendant wojewódzki odnosi się jedynie do wnioskowanego zakresu nieprawidłowości i postanowienia nie zatwierdzają nieprawidłowości, które nie są literalnie wymienione a w obiekcie faktycznie mogą występować;• "postanowienie należy rozpatrywać łącznie z „Ekspertyzą techniczną stanu ochrony przeciwpożarowej budynku" - czyli nie możemy stosować samego postanowienia w oderwaniu od ekspertyzy i opisanego w niej kompleksowego stanu ochrony przeciwpożarowej obiektu.

Tak więc podsumowując, ekspertyzę należy czytać w całości a nie tylko wybrane jej części, które tylko pozornie wydają się być ważniejsze. A jeśli podstawą opracowania ekspertyzy są jakieś dodatkowe dokumenty jak np. raporty z analiz CFD warunków ewakuacji czy analiz komputerowych ewakuacji itd. to dodatkowo należy łącznie z ekspertyzą uwzględniać te dokumenty.Aby mieć pełną świadomość na spełnienie jakich wymagań w sposób innych niż określony w przepisach udzielona została zgoda przez komendanta wojewódzkiego PSP, należy dokładnie przeczytać postanowienie. Jednocześnie należy też dokładnie prześledzić przewidziane rozwiązania zamienne i zastępcze oraz ewentualne dodatkowe warunki postawione przez komendanta wojewódzkie, które nie wynikały z samej ekspertyzy czy wniosku o "odstępstwa".

W przeciwnym przypadku w pewnym, najczęściej zbyt późnym momencie, możemy się zderzyć z trudną sytuacją, iż zamiast dostosować obiekt do wymagań ochrony przeciwpożarowej, tak na prawdę wykonaliśmy tylko pewien zakres wymaganych przedsięwzięć, czasem stanowiący niewielki wycinek tego co rzeczywiście było do realizacji.A trzeba mieć pełną świadomość, iż wyeliminowanie wymienionych w ekspertyzie czy postanowieniu nieprawidłowości ma miejsce dopiero po zapewnieniu wszystkich wymaganych ekspertyzą i postanowieniem prac i rozwiązań organizacyjnych. Jeśli wniosek o "odstępstwa" jest nijako następstwem obowiązków nałożonych decyzją komendanta miejskiego czy powiatowego PSP, w przypadku ich realizacji w drodze rozwiązań zastępczych i zamiennych, to że obowiązki te są zrealizowane możemy stwierdzić dopiero po całkowitym spełnieniu wymagań ekspertyzy i postanowienia.

I jeszcze jedna rzecz, o której warto pamiętać. Ekspertyza i zgoda komendanta wojewódzkiego PSP to nie są dokumenty, o których można zapomnieć po zrealizowaniu zawartych w nich zaleceń. W dalszej eksploatacji obiektu trzeba zwracać uwagę czy nie zmieniamy stanu faktycznego jego wykorzystania i występujących w nim warunków bezpieczeństwa pożarowego na inne niż opisane w tych dokumentach, gdyż w takiej sytuacji tracą one moc i należałoby ponownie podjąć wysiłek uzyskania zgody na spełnienie wymagań ochrony przeciwpożarowej w sposób inny niż określony w przepisach.

Zostań częścią mojej społeczności online

Odstępstwa - ekspertyza, postanowienie - jak czytać?

Adres

Kontakt

Menu

Śledź nas